Pater Franz Jalics S.J.

De natuur is onze eerste leermeester

Franz Jalics werd op 16 november 1927 geboren in Budapest en groeide op in een gezin met elf kinderen. Als kind kon hij genieten van de schoonheid en de stilte van de natuur van de Hongaarse poesta.
Als zeventienjarige werd hij legerofficier en kwam eind 1944 met zijn eenheid in Duistland aan.
Tijdens het bombardement van Neurenberg beleefde hij een intense religieuze ervaring. Te midden van dat bombardement en het besef dat hij elk moment kon sterven overvalt hem een diepe vrede. Deze ervaring is cruciaal voor zijn geloofsontwikkeling.

In het eerste jaar na de oorlog kon Franz niet terugkeren naar Hongarije en in Duitsland kreeg hij geen kans om te werken of te studeren. Opnieuw brengt hij veel tijd door in de natuur, want, zoals hij zelf zegt: “de natuur is een leermeester op de weg van het Contemplatieve gebed”.

Jezus nodigt ons uit om door een stil en woordeloos gebed de innerlijke weg te gaan.

Eenmaal terug in Hongarije treedt hij in 1947 in bij de Jezuïeten, maar onder druk van de communistische regering moet hij Hongarije opnieuw verlaten.
Franz Jalics studeerde filosofie in Pullach bij München (D) en in Egenhoven bij Leuven (B). Na verdere studies in Chili en Buenos Aires werd hij doctor in de Theologie en hoogleraar fundamentele theologie en dogmatiek. Daarnaast is hij in die tijd geestelijk begeleider van de novicen.

In 1974 verhuisde hij met medebroeder Orlando Yorio S.J. naar een favela (krottenwijk) in Buenos Aires om het leven van de allerarmsten te delen. Beiden worden in 1976 tijdens de burgeroorlog ontvoerd door een extreemrechtse militaire groep en geblinddoekt opgesloten in een cel.
Deze gebeurtenis veranderde het leven van Franz Jalics voor een tweede keer diepgaand. Tijdens die gevangenschap van ruim vijf maanden, waarin hij geboeid en geblinddoekt in de cel verblijft, waar hem alles ontnomen is, rest hem alleen nog het bidden met de naam van Jezus.
Deze maandenlange gevangenschap is beslissend voor het verdere leven van Jalics.

Vanaf 1978 leeft hij in Duitsland en geeft hij geestelijke oefeningen en retraites in een stijl die op zijn eigen levenservaring gebaseerd is: de Contemplatieve Oefeningen.

De Kerk heeft behoefte aan mensen met een antenne voor een op God gericht leven, die zich toeleggen op het contemplatieve gebed”

Van 1984 tot 2017 begeleidt hij in Haus Gries (Wilhelmsthal Ober-Franken) velen tijdens retraites met de Contemplatieve Oefeningen. Tot op de dag van vandaag ademt daar alles de stilte van de contemplatie, die mede wordt gedragen door de kleine woongemeenschap.

In 2013 kwam Franz Jalics even in het wereldnieuws. Toen paus Franciscus op 13 maart werd gekozen als nieuwe paus, gingen journalisten in zijn verleden graven en stootten daar op een pijnlijk incident. Jorge Mario Bergoglio was provinciaal van de Argentijnse Jezuïeten in de jaren zeventig, de tijd van de militaire dictatuur van generaal Videla.

In de film The two popes (2019 Fernando Meirellis) wordt deze periode verfilmd: wij zien vooral hoe Franz Jalics en zijn medebroeder Orlando Yorio, beiden actief in de sloppenwijken, door militairen worden ontvoerd. Dit leidde tot de gevangenschap van vijf maanden van Jalics en Yorio. In deze film zien wij ook het moment van verzoening tussen Bergoglio en Jalics.

Deze film is nog te bekijken op Netflix: The Two Popes Officiele Netflix-website

Aan het einde van zijn leven kon p. Franz, gelouterd, zeggen: “Mijn moeder heeft tijdens de oorlogsjaren voor al haar kinderen gebeden … dat ons hart niet zou verharden.”

In 2017 keert Jalics definitief terug naar zijn geboorteland, Hongarije, en woont die laatste jaren van zijn leven in Budapest in een bejaardenhuis. Daar is hij op 13 februari 2021 op drieënnegentigjarige leeftijd overleden.

Terugblikkend op zijn leven deelde hij over dat laatste levensjaar dat hij veel vergeten was, maar dat hij nog wel heel goed wist dat hij mensen vertrouwd had gemaakt met deze betrouwbare weg van het contemplatieve gebed: Er leiden veel wegen naar contemplatie en dit is er een van.

Franz Jalics was ervan overtuigd dat in de drukke wereld van vandaag mensen de stilte zoeken omdat ze verlangen naar een eenvoudig, spontaan en onmiddellijk contact met God: “Dat mensen vertrouwd worden met de stilte en tot een on-middellijk schouwen van God komen, dat is de kern van wat ik heb willen delen.”

Hij nodigde velen uit om met en voor anderen te delen wat zij zelf, tijdens de retraites en al-gaande-de-weg daarna, mochten ontvangen.
Dit werd door een aantal personen die de retraites bij Franz Jalics in Haus Gries hadden gevolgd, ter harte genomen en zo raakten ook in Nederland en België steeds meer mensen bekend met de Contemplatieve Oefeningen. Nadat in 2006, de Nederlandse uitgave van het belangrijkste werk van Franz Jalics:
“Contemplatieve Oefeningen. Een inleiding in de contemplatieve levenshouding en in het Jezusgebed” verscheen, neemt de vraag naar contemplatieve retraites en geestelijke begeleiding op de weg van het contemplatieve gebed, alleen maar toe.

Wat er tijdens het schouwen gebeurt, is niet gemakkelijk onder woorden te brengen. Niet voor niets gebruiken wij op deze site het ochtendgloren, als symbool van de weg van gebed:

Waar wij luisteren in de stilte, ontstaat een vermoeden van het Rijk Gods in ons, zoals het ochtendgloren ons het vermoeden geeft waar de zon zal opgaan en waar wij zijn stralen zullen zien. Uiteindelijk zullen de stralen van het ochtendlicht opgaan in het licht van de zon. Deze omvormende eenwording in God is de genade die Hij ons gaande de weg van het gebed wil schenken.
(vgl. Lc. 1, 78-79)